رعایت نکات لازم جهت بالارفتن ضریب سلامت قالیبافان  

یک هنرمند قالیباف می تواند به راحتی با انجام امور ساده وبهداشتی به سلامتی و تندرستی خود بیافزاید و سلامت و بهداشت جامعه بافندگی را حفظ کند. بدین سبب به شما بافنده گرامی توصیه می شود با دراست و توجه به نکات مهمی که در این مطلب ذکر شده است ، افزون بر محافظت و مداومت از سلامتی خود ، محیط کاری بهداشتی برای خود و همکاران ایجاد کرده و ترویج کننده ی آن ها در بین دوستان و کسانی که بافندگی می کنند باشید. 

الف) شرایط نور و روشنائی در محیط کارگاه :

نورکافی و مناسب برای اتاقی که به منظور نصب دار قالی انتخاب می‌کنید در تضمین سلامت چشمان شما بسیار حائز اهمیت است, برای نیل به این منظور موارد زیر توصیه می‌گردد:

1. اتاقی را که برای نصب دار قالی انتخاب می‌کنید حتی‌الامکان دارای پنجره و نورگیرهای متعدد باشد تا امکان استفاده هرچه بیشتر از نور طبیعی هنگام بافندگی فراهم گردد.

2. اتاقهائی که دارای پنجره‌های بزرگ بر روی دیوارهای شرقی هستند برای نصب دار قالی مناسب‌تر می‌باشند زیرا امکان استفاده هرچه بیشتر از نور خورشید به ویژه در ساعات اولیه روز مهیا است.

3.ساعات اولیه روز برای هرگونه فعالیت فکری مناسب‌تراز بقیه ساعات می‌باشد. لذا توصیه می‌گردد بیشترین ساعات کار بافندگی خود را حتی‌الامکان صبح و محدوده ظهر قراردهید تا ضمن بهره‌برداری مفید از مهارتها و خلاقیت خود, خستگی کمتری را متحمل شوید.

4. برای کنترل میزان نور طبیعی و تابش یکسان آن در جلوی پنجره‌ها از یک یا چند ردیف تور ساده یا پارچه‌های مشابه که دارای رنگ روشن هستند استفاده نمائید.

5.هیچگاه نحوه قرار گرفتن شما در مقابل دار قالی پشت به منابع نور طبیعی (پنجره‌های اصلی) نباشد تا نور لازم به روی دار قالی تابیده شود.

6. علیرغم توصیه‌های لازم برای استفاده بیشتر از نور طبیعی هنگام بافندگی, بکارگیری لامپهای فلورسنت و معمولی در برخی اوقات الزامی است. لامپهای معمولی و فلورسنت هیچکدام به تنهائی منبع نوری مناسبی نیستند. توصیه می‌گردد لامپهای مذکور بطور توام و با یکدیگر نصب گردند تا نور مطلوبتری برای شما فراهم گردد.

7. محل نصب لامپهای مورد استفاده بر روی سقف اتاق, باید دقیقاً مابین دار قالی و محل نشستن شما باشد تا حداکثر استفاده از نور حاصل بعمل آید.

8. حتی‌الامکان دیوارها و سقف اتاقی که دار قالی در آن نصب می‌گردد دارای رنگ روشن (ترجیحاً سفید) باشد تا با انعکاس حاصل از برخورد نور خورشید و همچنین لامپهای نصب شده, ضمن کمک به تامین مقدار نور مورد نیاز باعث پراکندگی مساوی و یکسان نور در تمام اتاق گردد.

9. برای داشتن دید مطلوب و جلوگیری از خم شدن بر روی نیمکت, آخرین رج فرش باید در حدود 30 سانتیمتر پائین‌تر از چشم شما قرار داشته باشد.

ب) شرایط هوا و تنفس در محیط کارگاه:

استنشاق پرزها و ذرات معلق ناشی از جابجائی و کار با کلافهای نخ پشم برای حفظ سلامتی مضر است. رعایت موارد زیر شما را در این کار کمک می‌کند:


1. پس از پایان کار روزانه حتماً نسبت به جارو نمودن و جمع‌آوری پرزهای پشم پراکنده و اطراف دار قالی (و احتمالاً تمام سطح کف اتاق) که ناشی از قیچی نمودن پرزهای اضافی هنگام بافت فرش است اقدام نمائید.

2. جریان دائمی هوا و تهویه اتاق راه مناسبی برای خروج پرزهای پشم و ذرات معلق آن در هوا می‌باشد, لذا حتی‌الامکان نصب یک دستگاه تهویه در اتاقی که دار قالی در آن قرار گرفته است توصیه می‌گردد.

3. در صورت عدم دسترسی به دستگاه تهویه توصیه می‌گردد همواره هنگام بافندگی مقدار کمی

از دو پنجره مقابل هم را باز نگه دارید تا عمل تهویه و خروج هوا و ذرات معلق در آن به شکل طبیعی صورت پذیرد.

4. سطح کف اتاقی که دار قالی در آن نصب می‌گردد حتماً باید دارای کفپوش مناسب باشد,‌در صورتی که کف اتاق فقط با شن و ماسه و یا خاک و سایر موارد مشابه مسطح گردید و از طرفی امکان کفپوش نمودن آن با موزائیک یا سیمان میسر نیست, حتماً تمام سطح کف اتاق را موکت یا پارچه‌ای ضخیم به رنگ روشن بپوشانید تا ضمن جلوگیری از به هوا خاستن ذرات خاک و استنشاق آنها, عمل جمع‌آوری پرزهای اضافی پشم در پایان کار روزانه به راحتی میسر گردد.

5. هیچگاه اطاقهائی که پائین تر از سطح زمین قراردارند برای نصب دار قالی انتخاب ننمائید. علاوه بر مشکل تامین نور مناسب,‌تهویه و جریان دائمی هوا در این اتاقها به سختی صورت می‌پذیرد. به ویژه اگر منطقه‌ای که زندگی می‌نمائید از لحاظ آب و هوا مرطوب باشد بطور اکید از انتخاب اینگونه اتاقها خودداری فرمائید, چنانچه محل سکونت شما در مناطق گرم کویری است و برای کاهش گرما ملزم به زندگی در اتاقی به شکل مذکور هستید,‌حتماً تمهیدات لازم برای تهویه هوا و ایجاد نور کافی و مناسب را فراهم نمائید.

6. در هر صورت با داشتن شرایط مناسب هوا و تنفس در محیط کار توصیه می‌گردد در ساعات کار بافندگی فرش از ماسکهای ساده پارچه‌ای بر روی دهان و بینی خود استفاده گردد. این ماسکها باقیمت بسیار مناسب در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند.

ج) شرایط نیمکت و دار قالی مناسب :

نحوه قرار گرفتن شما در مقابل دار قالی, به ویژه فرم نشستن درسلامت بدن شما و کاهش خستگی ناشی از کاربافندگیبسیار مؤثر است. لذا موارد زیربرای این منظور توصیه می‌گردد:

1. همیشه از دارهائی که دارای پایه و نیمکت مناسب و راحت برای نشستن هستند استفاده نمائید تا از خستگی پاها و ستون فقرات کاسته شود.

2. نیمکتی که قسمت پشت آن نسبت به کف آن زاویه دار و متناسب با گودی کمر دارای برآمدگی باشد, بیش از پیش در سلامت و جلوگیری از خستگی ناشی از کار موثر و مفید است.

3. چنانچه نحوه ایستادن دار قالی نسبت به شما به صورت زاویه دار و قسمت بالای آن متمایل به عقب باشد, باعث تسلط بیشتر به هنگام بافت می‌شود واین امر باعث کاهش مضاعف خستگی در هنگام بافندگی می‌گردد.

4. استفاده از دارهای عمودی(ایستاده) نسبت به دارهای افقی (زمینی) دارای محاسن بسیاری است که مهمترین آن حفظ سلامتی ستون فقرات و گردن, زانوها و ... به ویژه برای بانوان خواهد بود که تاثیر آن در بلندمدت قابل توجه است.

5. برای آشنائی بیشتر با محاسن دارهای قالی عمودی و بهترین نوع آنها و همچنین نحوه تهیه آن به نزدیکترین مراکز و شعب سازمانها و موسسات ذی‌ربط نظیر شرکت سهامی فرش ایران, تعاونیهای فرش و... مراجعه نمائید. چنانچه به دلایل مختلف نظیر نوع مواد اولیه و .. ملزم به استفاده از دارهای افقی (زمینی) هستید, توصیه می‌گردد در طول مدت بافندگی روزانه ساعات استراحت خود را بیشتر نمائید و در طول سال حداق یکبار از مشاوره‌ها و معاینات پزشکان متخصص و مرتبط بهره‌مند شوید.

1. طبق قانون بین‌المللی کار, انجام 8 ساعت کار مفید برای کلیه مشاغل مطلوبترین مقدار ساعت‌کار روزانه می‌باشد و بیش از این مقدار برای هیچ شغلی به ویژه بافندگی توصیه ‌نمی‌گردد.

 2.علیرغم توصیه‌های مذکور برای استفاده از دارهای مناسب قالی و رعایت مقدار ساعات کار روزانه استراحت کوتاه و مقطعی باعث کاهش خستگی و آمادگی بیشتر برای ادامه کار خواهد بود. لذا توصیه می‌شود پس از حداکثر 5/1 ساعت کار مستمر و مداوم به مدت 10 الی 15 دقیقه استراحت نمائید تا چشمها و سایر اعضای بدن که در کار بافندگی قالی به طور مداوم از آنها استفاده می‌نمائید فرصت تجدید قوا وتنوع لازم برای جلوگیری از خستگی داشته باشند.

3. نرمش‌های ساده و استفاده از حرکات ساده ورزشی در هنگام استراحت و فواصل بافت, باعث نشاط بیشتر گردیده و سلامتی شما را افزایش می‌دهد.

هـ) توصیه‌های ایمنی در محیط کارگاه :

1. ابزار بافندگی را از دسترس کودکان دور نگه‌داشته تا ضمن جلوگیری از حادثه, از معیوب شدن آنها جلوگیری شود. در ضمن اگر در استفاده از ابزار آنها را در یک جعبه چوبی روباز قرارداده شود, سهولت کار بیشتر خواهدشد.

2.نردبان و نیمکت در دستگاههای خاص, باید محکم و قابل اطمینان باشد تا باعث افتادن بافنده از روی آن نگردد.

3. از گذاشتن بخاری و یا چراغ خوراک پزی در نزدیک دستگاه قالیبافی پرهیز نمایید. چون بارها دیده شده که این عمل باعث آتش گرفتن دستگاه و صدمه دیدن بافنده شده است.
در خاتمه توصیه می‌شود در طی هر سال حداقل یکبار به متخصصین چشم‌پزشک, متخصصین مفاصل و استخوان و سایر پزشکان عمومی مراجعه نمائید. این کار حتی در صورت صحت و سلامت کامل نه تنها برای شما بلکه برای کلیه مشاغل مشابه توصیه می‌گرد.

*سلامتی شما به اندازه دستاوردهای شما برای ما اهمیت دارد *