تاریخچه

اولین موزه آستان قدس رضوی در سال 1324 هجری شمسی گشایش یافت که در آن علاوه بر سایر اشیاء تاریخی  سه تخته قالی متعلق به دوره صفوی در معرض نمایش بود.در سال 1356 هجری شمسی باساخت وراه اندازی موزه مرکزی آستان قدس رضوی ،تعداد بیشتری از قالی های موجود به نمایش درآمدند.افزایش روز افزون نذورات و اهداء قالی به آستان قدس رضوی مسئولین را بر آن داشت تا در سال 1377 هجری شمسی اولین گنجینه تخصصی فرش و منسوجات را راه اندازی کنند از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹ هجری شمسی برای ارائه مجموعه ارزشمند فرش‌های آستان قدس ساختمان جدیدی در سه طبقه ساخته شد. این موزه درآبان ماه سال ۱۳۹۰ هجری شمسی هم‌زمان با عید سعید غدیرخم افتتاح شد. هدف از برپایی این گنجینه، آشنا کردن اقشار مختلف مردم با هنرهای اصیل مرتبط با فرش و انواع دست‌بافت هایی است که در این گنجینه در معرض تماشا گذاشته شده‌اند. آثار به نمایش درآمده در این موزه در هر طبقه به این ترتیب تقسیم بندی شده است:۱- قالی‌های بافت مناطق مرکز و شرق کشور و همچنین قالی‌های پرده‌ای در طبقه هم‌کف. ۲- قالی‌های بافت مناطق غرب و شمال غرب کشور و هم‌چنین قالیچه‌های بافت ایلات و عشایر کشور در طبقه اول به نمایش درآمده است. ۳- قالی‌های دوره صفوی و قالی‌های بزرگ مشهد در طبقهٔ منهای یک درمعرض نمایش قرار دارد. از جمله آثار نفیس به نمایش درآمده در این موزه مجموعه‌ای از قالی‌های (کرک و ابریشم) و نفیس دوره صفوی هستند که به قالی‌های ایران و هند معروف هستند. همچنین قالی‌های پرده‌ای که خاص حرم مطهر بافته شده‌اند. این قالی‌ها برخی وقف و نذر شده و کتیبه دار می‌باشند (مانند قالی‌های پرده‌ای محرابی درختی، که به تاریخ ۱۳۲۰–۱۳۲۲ ق. به سفارش عبدالله تبریزی توسط استاد محمد کرمانی بافته شده‌اند)، و برخی به سفارش آستان قدس رضوی بافته شده‌اند (مانند قالی‌های پرده‌ای ارجمند کرمانی )و بر درهای ورودی به فضای زیارتی نصب می‌شدند. قالی‌های استاد عبدالمحمد، عبدالحمید و علی‌خان عمواوغلی و محتشم از آثار شاخص و مورد توجه کارشناسان فرش، و مجموعه قالی‌های تصویری اهدایی برادران صفدرزاده حقیقی از آثار دیدنی این موزه محسوب می‎‏شوند. از آثار دیگر ارزشمند آستان قدس رضوی مجموعه نفیس منسوجات آن بخصوص صندوق پوش‌ها و ضریح پوش‌های تاریخی و هنری حرم مطهر است، که قدیمی‌ترین اثر کتیبه دار آن مربوط به تاریخ ۹۵۲ هجری است. درحال حاضر قطعاتی از این مجموعه به مرور در موزه حرم رضوی و موزه فرش به نمایش درمی آید.