فرش کردستان - سنندج

کردستان جز یکی از زیباترین استان های ایران به شمار می آید که دارای طبیعتی بسیار سبز و کوهستانی است. مرکز این استان یعنی سنندج در زمینه قالیبافی نسبت به مابقی شهرها فعالیت بیشتری دارد، البته اطلاعات دقیقی از زمان شروع فرشبافی در کردستان در دسترس نیست اما در گذشته از حیث حمایت هایی که از سنندج در زمینه قالیبافی به عمل آمده عمری حداقل صد ساله را رقم زدند.
کردستان به دلیل دارا بودن زمین های پهناور و هموار یکی از محل های بسیار با اهمیت در گله داری حیوانات محسوب میشود. پشم مورد استفاده در بافت قالی های سنندج دارای جنسی لطیف، نازک و از نوع دستریس بسیار با کیفیت است، نا گفته نماند سنندج یکی از مراکز تولید نخ های دستریس به سراسر کشور است و در بافت تمامی منسوجات کاربرد فراوانی دارد. فرش های کردستان به سه دسته تقسیم میشوند، بافت سنه، بافت بیجار (استحکام این نوع فرش بسیار بالاست و به راحتی تا نمیشوند) و عشایری یا روستایی.

برخی از ویژگی های فرش های سنندج:

- عملیات چله کشی در فرش های سنندج به روش ترکی انجام میگیرد و در حال حاضر از پنبه برای این منظور بهره میگیرند. یکی از ویژگی های شاخص قالی های با اصالت سنندج که در گذشته بیشتر بکار گرفته میشد استفاده فقط از یک پود ضخیم است که الهام گرفته از دستبافته هایی مانند: گلیم،گبه و ... است، گفتنی است این شهر در بافت گلیم بسیار معروف و شهرت جهانی دارد. متاسفانه باید اظهار کرد امروزه نوع پود بکارگرفته شده اهمیت چندانی ندارد.
- دارهای قالی در این منطقه همگی از نوع عمودی و غیر چرخشی است.
- قدیم برای بافت فرش از رجشمارهای بسیار پایین پانزده تا بیست و پنج استفاده میکردند و صرفا در نوع بسیار نفیس آن این عدد بالاتر می رفت، در حال حاضر فرش های این محل از رجشمارهای بیست و پنج تا حداکثر سی و پنج استفاده میکنند.
- یکی دیگر از خصوصیات چشمگیر این قالی ها، پرزهای کوتاه و یکدست آن است که عموما پرداخت در حین بافت انجام میگیرد.
- برعکس بسیاری از قالی های مناطق مختلف که از گره فارسی استفاده میکنند سنندج از گره نامتقارن یا ترکی بهره میگیرد.
- استفاده از الیاف تابیده یا پیچیده از دیگر ویژگی ها است.

برخی از طرح های مرسوم قالی های سنندج:

نقش ماهی درهم یا ماهی سنه (این طرح جز نقش های اصلی این نوع فرش به شمار می آید و بسیار رایج است) و در فرم و شکل های مختلف مانند لچک و ترنج،سه ترنج و ... بافته میشود. طرح بته جقه، گلفرنگ،گل و بلبل و گل وکیلی (این نقش در گذشته بکار می رفت و امروزه منسوخ گشته است)
رنگ و رنگرزی قالی های سنندج:
رنگرزی فرش های کردستان هم مانند دیگر مناطق در گذشته از رنگ های گیاهی و با ثبات استفاده می کردند که دارای شفافیت و درخشانی بسیار بالایی بود، سابق از رنگ های تیره چون: آبی تیره، سرمه ای و لاکی استفاده میکردند ولی امروزه رنگرزی به صورت شیمیایی انجام میگیرد و رنگ ها به سمت روشنایی مانند کرم و قرمز روشن پیش رفتند.
ابعاد فرش های سنندج معمولا کوچک است و کمتر سایز بزرگ بافته میشود، این ابعاد معمولا در سایزهای پشتی،ذرع و نیم، دو زرع، کناره، شش متری و نهایت نه متری است.